Πόσα άλλαξαν και πόσα παρέμειναν ίδια ,στη σχέση μαθητών δασκάλων; Πώς θα κρίναμε τους γονείς και τους δασκάλους, αλλά και τα παιδιά εκείνης της εποχής, με τα δικά μας μάτια και με τις σύγχρονες νοοτροπίες; To παρακάτω απόσπασμα βρίσκεται στο Ανθολόγιο της Α’ Γυμνασίου και προσθέσαμε ένα επιπλέον απόσπαμα που περιγράφει και τον δάσκαλο της τετάρτης τάξης: Το κείμενο αυτό είναι απόσπασμα από το πέμπτο κεφάλαιο του πεζογραφήματος Αναφορά στον Γκρέκο (1961), που δημοσιεύτηκε ύστερα από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη. Στην πραγματικότητα είναι η αυτοβιογραφία του συγγραφέα, πολύ χρήσιμη για να κατανοήσουμε την προσωπικότητα και το λογοτεχνικό έργο του. Ολόκληρο το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στις συχνά επώδυνες εμπειρίες του νεαρού Ν. Καζαντζάκη από το δημοτικό σχολείο, σε εποχές (τέλη του 19ου αιώνα) που οι εφαρμοζόμενες παιδαγωγικές μέθοδοι ήταν ιδιαίτερα αυταρχικές. Ειδικότερα, στο απόσπασμα παρακολουθούμε την πρώτη του μέρα στο δημοτικό σχολείο αλλά και τις αναμνήσεις του από τους δασκάλους της τρίτης και της τετάρτης τάξης, που τότε ήταν και η τελευταία, αφού το δημοτικό ήταν τετρατάξιο. Με τα μαγικά πάντα μάτια, με το πολύβουο, γεμάτο μέλι και μέλισσες μυαλό, μ’ ένα κόκκινο μάλλινο σκούφο στο κεφάλι και τσαρουχάκια με κόκκινες φούντες στα πόδια, ένα πρωί κίνησα, μισό χαρούμενος, μισό αλαφιασμένος, και με κρατούσε ο πατέρας μου από το χέρι. Η μητέρα μού είχε δώσει ένα κλωνί βασιλικό να τον μυρίζουμαι, λέει, να παίρνω κουράγιο, και μου κρέμασε το χρυσό σταυρουλάκι της βάφτισής μου στο λαιμό. «Με την ευκή του Θεού και με την ευκή μου…», μουρμούρισε και με κοίταξε με καμάρι. Ήμουν σαν ένα μικρό καταστολισμένο σφαγάρι κι ένιωθα μέσα μου περφάνια και φόβο· μα το χέρι μου ήταν σφηνωμένο βαθιά μέσα στη φούχτα του πατέρα μου κι αντρειευούμουν. Πηγαίναμε, πηγαίναμε, περάσαμε τα στενά σοκάκια, φτάσαμε στην εκκλησία του Άι Μηνά, στρίψαμε, μπήκαμε σ’ ένα παλιό χτίρι, με μια φαρδιάν αυλή, με τέσσερις μεγάλες κάμαρες στις γωνιές κι ένα κατασκονισμένο πλατάνι στη μέση. Κοντοστάθηκα, δείλιασα· το χέρι μου άρχισε να τρέμει μέσα στη μεγάλη ζεστή φούχτα. O πατέρας μου έσκυψε, άγγιξε τα μαλλιά μου, με χάδεψε· τινάχτηκα· ποτέ δε θυμόμουν να μ’ έχει χαδέψει· σήκωσα τα μάτια και τον κοίταξα τρομαγμένος. Είδε πως τρόμαξα, τράβηξε πίσω το χέρι του: «Εδώ θα μάθεις γράμματα», είπε, «να γίνεις άνθρωπος· κάμε το σταυρό σου». O δάσκαλος πρόβαλε στο κατώφλι· κρατούσε μια μακριά βίτσα και μου φάνηκε άγριος, με μεγάλα δόντια, και κάρφωσα τα μάτια μου στην κορφή του κεφαλιού του να δω αν έχει κέρατα· μα δεν είδα, γιατί φορούσε καπέλο. «Ετούτος είναι ο γιος μου», του ‘πε ο πατέρας μου. Ξέμπλεξε το χέρι μου από τη φούχτα του και με παρέδωκε στο δάσκαλο. «Το κρέας δικό σου», του ‘πε, «τα κόκαλα δικά μου· μην τον λυπάσαι, δέρνε τον, κάμε τον άνθρωπο». «Έγνοια σου, καπετάν Μιχάλη· έχω εδώ το εργαλείο που κάνει τους ανθρώπους», είπε ο δάσκαλος κι έδειξε τη βίτσα. Από το Δημοτικό Σκολειό απομένει ακόμα στη θύμησή μου ένας σωρός παιδικά κεφάλια, κολλητά το ένα πλάι στο άλλο, σαν κρανία· τα πιο πολλά θα ‘χουν γίνει κρανία. Μα απάνω […]
Θέμα: Φιλαναγνωσία
Η θαυμάσια, συγκινητική και διασκεδαστική διήγηση του Μάξιμου για το ταξίδι του με το πρόγραμμα Έρασμος στην Πόλη, με τις αναφορές στην στάση του παππού του και της γιαγιάς του, μου θύμισε κάτι, αλλά δεν ήξερα τι… Και κάποια στιγμή μου ήρθε: Αν απολαύσατε τη διήγηση του Μαξίμου, δείτε και διαβάστε επίσης, “Το μόνον της ζωής του ταξείδιον”, το αυτοβιογραφικό έργο του Γεωργίου Βιζυηνού . Το διήγημα αναφέρεται σε μια συνομιλία με τον παππού του Βιζυηνού , σχετικά με το ταξίδι που έκανε ο ίδιος ο συγγραφέας το 1861 στην Κωνσταντινούπολη. Σε ηλικία μόλις 10 ετών, πήγε στην Πόλη για να δουλέψει παραγιός σε ένα σκληρό και τυραννικό ράφτη. Οι ομοιότητες και διάφορες των διηγήσεων, με διαφορά δύο, και παραπάνω αιώνων, είναι ιδιαίτερες. Δείτε το απόσπασμα στο βίντεο και διαβάστε τη συνέχεια της ιστορίας και ποιο ήταν τελικά το «μόνον της ζωής του ταξίδειον» του παππού: Ναι, τίποτε δεν είχε δει στη ζωή του σε σύγκριση με τα θαυμαστά πράγματα που μπορούσε να διηγηθεί ο παππούς του. “Πολλά ταξίδια θα έκαμες εις την ζωήν σου!” είπε με θαυμασμό το μικρό ραφτόπουλο. Ο παππούς του ξαφνιάστηκε. “Εγώ; είπεν, εγώ ταξείδια; Η γιαγιά σου, η Χατζίδενα…” Κι άρχισε ο παππούς να διηγείται την ιστορία των ανεκπλήρωτων ταξιδιών του. Το πρώτο ταξίδι που θέλησε να πάει ήταν στη Σαρακηνού, στο πανηγύρι. Έπρεπε όμως να πάρει και την άδεια της γιαγιάς. “Ψυχή μου, της λέγω, ετάχθηκα να πάγω στην Σαρακηνού, στο πανηγύρι. ― Να πας βέβαια, να πας, λέγ’ αυτή. Ε; Τί σε θέλω δωπέρα; Τί σε θέλω! να κάθεσαι να με φυλάγης;” “Ξυρίζομαι, στολίζουμαι, σελώνω τ’ άλογο, βάλλω το σταυρό μου να καβαλικέψω ― Νά σου την, και παρουσιάζεται. ― Και χαμηλώσας την φωνήν ούτως ώστε μόλις ν’ ακούεται ο παππούς, ― Μωρέ, που να πάθης, που να δείξης, πού θα πας; ―Είπε, μιμούμενος της γιαγιάς τα σχήματα. ― Ε; πού θα πας; ― Στην Παναγία, ψυχή μου, στην Σαρακηνού. Μωρέ θ’ αφήσης την αγελάδα να πας στην Παναγία; Μωρέ, τέτοιε, και τέτοιε και τέτοιε, το πανηγύρι το συλλογέσαι, και την αγελάδα, την γκαστρωμένη την αγελάδα, δεν την συλλογέσαι; Που είναι στην εβδομάδα της, δεν την συλλογέσαι;” Είχε δίκιο, σκέφτηκε ο παππούς. Η αγελάδα τους ήταν γκαστρωμένη. Κάποιος έπρεπε να την προσέχει. Συμφώνησε λοιπόν να μην πάει στο πανηγύρι. Η γιαγιά όμως δεν είχε πει τον τελευταίο της λόγο. “― Αμ’ ο κόσμος; ο κόσμος τί θα πή! Που έκαμες ετοιμασίας κ’ αγόρασες τα κεριά και το λάδι και το θυμίαμα! Και τ’ άλογο; τ’ άλογο τί θα πή που το καλίβωσες και το σέλωσες; Τ’ άλογο θέλει δρόμο! Είπεν ο παππούς κλείσας προς εμέ εκφραστικώς τον οφθαλμόν και περιμένων να τον εννοήσω. Και περιμένων εις μάτην. Δεν καταλαμβάνεις; ―ανεφώνησεν επί τέλους,― ο καυγάς ήταν για το πάπλωμα! Την εσήκωσα, ψυχή μου, την εκάθισα πάνω στ’ άλογο, και την έστειλα στο πανηγύρι με τον αδελφό της. ― Κ’ εσύ παππού; ― Εγώ, ψυχή μου, εφύλαγα μέσ’ στον σταύλο να γεννήσ’ η αγελάδα”. Το ίδιο συνέβη και στα επόμενα ταξίδια που σκέφτηκε να […]
Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία είναι ‘’ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες’’ του Ιουλίου Βερν. Μία μέρα το 1872 ο Φιλέας Φογκ συνάντησε τους φίλους του στο κλαμπ, στο Λονδίνο. Εκεί συζήτησαν για κάποιον που είχε κλέψει χρήματα και το έσκασε από την πόλη. Τότε ένας φίλος του είπε ότι είναι μακριά από το Λονδίνο. Ο Φογκ του έβαλε στοίχημα 20,000 λίρες, ότι μπορούσε να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο σε 80 ημέρες. Έφυγε από το Λονδίνο με τον υπηρέτη του τον Πασπαρτού. Είχαν σχεδιάσει ακριβώς τα ταξίδια που θα έκαναν. Ένας ντέντεκτιβ ο Φιξ, νόμιζε πως ο Φογκ ήταν ο κλέφτης οπότε αποφάσισε να τον ακολουθεί σε όλο του το ταξίδι. Στην πορεία αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα. Στο τέλος, έφτασαν στο Λονδίνο και ο Φογκ κέρδισε το στοίχημα που είχε βάλει. Αυτό το βιβλίο μου άρεσε και το προτείνω σε όσους τους αρέσει η περιπέτεια.
Το βιβλίο “παραμύθι χωρίς όνομα” γράφτηκε από την Πηνελόπη Δέλτα το 1910, σε μία προσπάθειά της, να περιγράψει την κατάσταση που βίωναν οι άνθρωποι εκείνα τα χρόνια. Μεταδίδει ελπιδοφόρα μηνύματα , όπως την αγάπη για την πατρίδα. Επίσης εναντιώνεται στο ατομικό συμφέρον του ανθρώπου. Το παραμύθι διαδραματίζεται στη χώρα των Μοιρολατρών, όπου εκεί επικρατεί απόλυτο χάος. Ο Βασιλιάς εκμεταλλευόμενος τους κατοίκους οδήγησε το κράτος στην χρεωκοπία και τον λαό στον δρόμο της ξενιτιάς. Μέχρι που το νεαρό Βασιλόπουλο αποφασίζει να οργανώσει το κράτος. Βρίσκει πολλές δυσκολίες μπροστά του, αλλά με τις συμβουλές της καλής του φίλης Γνώσης, τις ξεπερνάει και συνεχίζει την προσπάθειά του. Αργότερα βρίσκεται σε σύγκρουση με τον θείο του, Βασιλιά, αλλά τελικά κερδίζει στην μάχη και καταφέρνει να δημιουργήσει ένα καλύτερο κράτος, όπου όλοι οι κάτοικοι είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. Αυτό το βιβλίο μου άρεσε πολύ και το προτείνω σε παιδιά, αλλά και σε ενήλικες.
Ποια είναι η αγαπημένη σας σειρά; Εμένα μου αρέσει πολύ το “Μία σειρά από ατυχή γεγονότα”. Επειδή γνωρίζω ότι πολλές σειρές και ταινίες έχουν εμπνευστεί από βιβλία, είχα ψάξει στο ίντερνετ αν υπάρχει αυτή η σειρά σε βιβλία, και μαντέψτε…Υπήρχε σε βιβλίο και όχι ένα ή δύο, αλλά 13 βιβλία! Το βιβλίο είναι γραμμένο από τον λεμόνι Σνίκετ, τον φανταστικό συγγραφέα της τηλεοπτικής σειράς, αλλά και των βιβλίων…Είναι για άνω των 12,όμως κατά την γνώμη μου, μπορούν να το διαβάσουν και παιδιά 11 χρονών, όπως εγώ. Η σειρά περιγράφει την ατυχη ζωή τριών παιδιών, της Σάνι, της Βάιολετ και του Κλάους Μποντλέρ τα οποία έχασαν τους γονείς τους σε μία πυρκαγιά! Ένας από τους συγγενείς τους θέλει να τους πάρει την περιουσία που άφησαν οι γονείς τους, όμως όσο τα παιδιά προσπαθούν να του ξεφύγουν, τόσο πιο εύκολα τους βρίσκει αυτός, και γίνεται ένα αξεπέραστο εμπόδιο στην ζωή τους! Έτσι αλλάζουν κηδεμόνες, ανακαλύπτουν ενδιαφέροντα μέρη και γνωρίζουν καινούργια άτομα, καθώς και μυστικά που τους έκρυβαν χρόνια οι γονείς τους. Και όλα αυτά τα κάνουν μέχρι η μεγαλύτερή τους αδερφή, η 14χρονη Βάιολετ, να ενηλικιωθεί! Η σειρά αποτελείται από 13 βιβλία, αλλά εγώ έχω ξεχωρίσει το τελευταίο, επειδή εκεί τελειώνουν τα βάσανα των άτυχων αδελφών, και έτσι η ιστορία είναι πιο ευχάριστη! Η αλήθεια είναι πως σε αρκετά σημεία του βιβλίου το κείμενο γίνεται περίπλοκο, γι’ αυτό και πρέπει να το διαβάζετε με προσοχή! Έχει 385 σελίδες,καθόλου εικόνες και είναι λίγο πιο μικρούλι σε μέγεθος από συνηθισμένα βιβλία! Σας προτείνω να διαβάσετε έστω και ένα από τα βιβλία της σειράς, πιστεύω θα σας αρέσει…
Τα δυο ουφ» από τη συλλογή διηγημάτων «Κουπιά στη στεριά» του Αχιλλέα Πελίδη. Μπορείτε να ακούσετε πρώτα το ηχητικό και να απολαύσετε τοδιήγημα, με την φωνή της γνωστής ραδιοφωνικής παραγωγού Αφροδίτης Σημίτη. dimlep · Τα δύο ούφ «Τα δύο ουφ» 7.15 π.μ. Σε μια μικρή χώρα, σε μια μικρή πόλη, σε μια μικρή γειτονιά, σε ένα μικρό σπίτι, ο μικρός Γιαννάκης ξυπνάει από τη μητέρα του για να πάει σχολείο. Αυτό του δημιουργεί ένα αίσθημα αποστροφής και την καθημερινή, πλέον, πρωινή ζοχάδα. -Έλα αγόρι μου, σήκω, του λέει η μητέρα του. -Θα πάω αύριο, δεν πάω σήμερα! -Καλά, καλά, σήκω τώρα… Αυτή περίπου είναι η αρχή ενός καθημερινού διαλόγου, με απρόβλεπτες διαφοροποιήσεις κάθε φορά, ως προς την αιτία που ο Γιαννάκης δεν θέλει να πάει σχολείο : «Πονάει το κεφάλι μου», «η κοιλιά μου», «δεν έχουμε σχολείο σήμερα» , ο δάσκαλος θα λείπει» , «πήρα άδεια να μην πάω»…. Η βαθύτερη αιτία, όμως, είναι άλλη κι ανομολόγητη, όπως ανομολόγητες είναι συνήθως οι βαθύτερες αιτίες. -Το γάλα σου…. -Δε μπορώ το άσπρο αυτό πράμα, παρ’ το από μπροστά μου, θα φάω στο σχολείο. Συνηθισμένες ανταλλαγές απόψεων, μεταξύ μητέρας και τέκνου, και να σου μετά αρχίζουν οι θεωρίες για τα κόκαλα : «είσαι αδύνατος» κι από ‘κει στο «δε διαβάζεις», «μα τι έχω κάνει και με βασανίζεις», «γιατί δεν είσαι σαν τα άλλα τα παιδία» κι αρχίζουν και τα ονομαστικά παραδείγματα: o Θανάσης, ο Γρηγόρης και τα άλλα παιδιά που χρησιμεύουν σαν υποδείγματα και με επιτυχία σπάνε τα νεύρα του Γιαννάκη. Ο Γιαννάκης, όταν αισθάνεται πληγωμένος, δεν μπορεί να το κρύψει καλά. Θύμος, αντίδραση λόγια οργής και περισσότερο, σκέψεις, σκέψεις βαθιές που μέσα στην ψυχή του σχηματοποιούνται σε φανταστικές εικόνες και σενάρια: Oι γονείς του να τον χάνουνε, να ανησυχούν, να τον ψάχνουν και να μετανιώνουν πικρά για τα λόγια τους. Κι αυτός από κάποια γωνιά να παρακολουθεί με ικανοποίηση τον πόνο που προκάλεσε η απουσία του. Έτσι, για να μάθουν, να στεναχωρηθούν και να καταλάβουν… Πήρε την τσάντα του, που την είχε πεταμένη σε μια γωνία με ανακατεμένα τα βιβλία, όπως την έφερε χθες από το σχολείο του και ξεκίνησε να πάρει το σχολικό. Έξω είχε ξημερώσει ένας λαμπρός ήλιος κι αυτός βγήκε σκοτεινιασμένος, με κατεβασμένο το κεφάλι, μουρμουρίζοντας και κλωτσώντας τα χαλίκια στο δρόμο . Στο δρόμο κι άλλα παιδιά ακολουθούσαν την ίδια διαδρομή για το σχολείο, κουβαλώντας τις τεράστιες αναλογικά τσάντες τους. Έμοιαζαν από μακριά σαν τα μυρμηγκάκια που κυκλοφορούν κι αυτά ακανόνιστα κι οι τσάντες τους ενσωματωμένες στο σουλούπι τους θύμιζαν ακόμα περισσότερο το μεγάλο κορμό των συμπαθητικών αυτών αρθροπόδων . Στη στάση δε χρειάστηκε να περιμένει. Επιβιβάστηκε βιαστικά και σε μια στιγμή το πρόσωπο του έλαμψε. Με μια καλυμμένη κίνηση, δήθεν τυχαία προσπάθησε να φτιάξει το μαλλάκι του «για να μην πετάει», όπως του έλεγε κι η μαμά του .Ήταν εκεί εκείνη… Πήγαινε Γυμνάσιο σίγουρα, κάποια χρόνια μεγαλύτερη του, καστανή και χαμογελαστή, με τις παρέες της να την περιτριγυρίζουν. Όσες φορές αποταμίευσε λίγο θάρρος και τόλμησε να την κοιτάξει, τύχαινε να συναντά αυτό το χαμογελαστό πρόσωπο. Έμενε […]