Εξέχουσα μορφή της Χριστιανικής Εκκλησίας που, διακρίθηκε για τους μακροχρόνιους και σκληρούς αγώνες του υπέρ της ορθής πίστης και εναντίον της αίρεσης του Αρειανισμού. Γι’αυτό τον λόγο ονο- μάστηκε από την εκκλησία Μέγας. Γιορτάζει στις 18 Ιανουαρίου από την ορθόδοξη εκκλησία και στις 2 Μαΐου την καθολική. Ο Αθανάσιος γεννήθηκε το 295 στην Αλεξάνδρεια από γονείς. Στη συνέχεια τον πήρε υπό την προστασία του και ανέλαβε τις σπουδές και την γενική μόρφωση του. Με τον καιρό, ο Αθανάσιος έγινε γραμματέας του επισκόπου σε ηλικία 24 χρονών και χειροτονήθηκε Διάκονος. Όταν άρχισε την θρησκευτική του δράση, η Αλεξάνδρεια ήταν ανάστατη από την διδασκαλία του τοπικού πρεσβύτερου Άρειου, που δίδασκε οτί ο Χριστός δεν είναι θεός. Γι’αυτό το λόγο, ο Μέγας Κωσταντίνος συγκάλεσε την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο το 325 στην Νίκαια της Βιθυνίας. Εκεί δόθηκε η μεγάλη μάχη της Όρθόδοξίας με πρωταγωνιστή τον Αθανάσιο. Η ρητορική του δεινότητα και η απρόσδεκτη μαχητικό- τητα του προκάλεσε τον θαυμασμό εχθρών και φίλων, με αποτέλεσμα η φήμη του να εξαπλοθεί σε ανατο- λή και δύση. Ο Αθανάσιος έγινε σύμβολο στον αγώνα κατά τους κατά των κακοδοξίων του Αρειου. Και κοιμηθηκε στις 2 Μαίου σε ηλικία 78 χρονων.
Θέμα: Θρησκεία-Παραδόσεις
Η χώρα μας έχει από παλιά πολλά έθιμα αλλά συνηθισμένα και αλλά όχι τόσο. Είμαι σίγουρος πως όλοι έχετε ακούσει για τη βασιλόπιτα τη πρωτοχρονιά, το τσούγκρισμα των αυγών το Πάσχα, για τα κάλαντα και πολλά άλλα. Έχετε ακούσει όμως για τις κλαδαριές; Οι κλαδαριές είναι ένα έθιμο πού γιορτάζεται σε ένα από τα χωριά της Κοζάνης, την Γαλατινή. Κάθε γειτονιά φτιάχνει τη δικιά της μαζεύοντας ξύλα και στοιβάζοντας τα με τρόπο ώστε να την κάνουν όσο ψηλότερη γίνεται. Η προεργασία ξεκινάει αρκετές μέρες πριν τις Απόκριες. Αυτό το διάστημα κάποιοι νέοι της γειτονιάς τις φυλάνε ακόμα και το βράδυ για να μην τους τις χαλάσουν άλλοι από άλλες γειτονιές. Την παραμονή των Απόκρεων τις ανάβουν φωτιά και όλη η γειτονιά ντυμένη αποκριάτικα μαζεύεται γύρω από τη δικιά της τραγουδώντας παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια και χορεύοντας γύρω της μέχρι να σβήσει. Τέλος, η γειτονιά που κερδίζει είναι αυτή που η κλαδαριά της θα σβήσει τελευταία.
Πληροφορίες από Βικιπέδια: Με την λέξη Ευαγγελισμός αναφερόμαστε στη χαρμόσυνη είδηση για τον Χριστιανισμό, της επικείμενης γέννησης του Ιησού Χριστού, που δόθηκε από τον αρχάγγελο Γαβριήλ προς τη Μαριάμ. Επίσης, με τον ίδιο όρο αναφερόμαστε στην εκκλησιαστική θεομητορική εορτή που τελείται την 25η Μαρτίου προς ανάμνηση του γεγονότος αυτού. Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Λουκά (α’ 26-38), ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου συνέβη έξι μήνες μετά τη θαυμαστή σύλληψη του Ιωάννη του Προδρόμου από την Ελισάβετ, τη γυναίκα του Ζαχαρία, όταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ στάλθηκε από τον Θεό προς την Παρθένο Μαριάμ (Μαρία) για να της ανακοινώσει ότι θα φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού. Εκείνη την περίοδο, η Μαρία ζούσε στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας και ήταν μνηστευμένη με τον ξυλουργό Ιωσήφ. Ο Γαβριήλ εμφανίσθηκε ξαφνικά μπροστά στη Μαρία και της απηύθυνε τον χαιρετισμό: «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο κύριος μετά σου». Η νεαρή γυναίκα ήταν λογικό να πανικοβληθεί, αλλά ο αρχάγγελος την καθησύχασε: «Μη φοβού Μαριάμ, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ. Και ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν». Μόλις συνήλθε από την ταραχή, η Μαρία γεμάτη απορία ρώτησε τον αρχάγγελο πώς θα συλλάβει, αφού δεν γνωρίζει τον άνδρα. Ο Γαβριήλ της αποκρίθηκε ότι το Άγιο Πνεύμα θα την καλύψει σαν σύννεφο και θα ενεργήσει αφανώς και μυστηριωδώς τη σύλληψη του Υιού του Θεού. Και για να γίνει πιο πιστευτός επικαλέστηκε τη θαυμαστή σύλληψη του Ιωάννου του Προδρόμου από την Ελισάβετ. Η Μαρία πείστηκε από τα λόγια του Γαβριήλ («Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου») και ο αρχάγγελος Γαβριήλ «απήλθε». Το απολυτίκιο του Ευαγγελισμού Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις. Ο υιός του Θεού υιός της Παρθένου γίνεται και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται. Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν: Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.
Το έθιμο της κυρά-Σαρακοστής είναι από τα παλιότερα έθιμα που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα, σήμερα όμως λίγο πολύ ξεχασμένο. Χρησίμευε πάντα ως ημερολόγιο για να μετράμε τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα, καθώς η κυρά-Σαρακοστή έχει 7 πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της περιόδου της Σαρακοστής. Πρόκειται για ένα έθιμο που τείνει στις ημέρες μας να εκλείψει, ενώ παλαιότερα το συναντούσαμε σε όλο τον ελλαδικό χώρο με διάφορες παραλλαγές και χρησιμοποιούνταν ως ημερολόγιο που μετρούσε τις εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Η κυρά-Σαρακοστή, στις περισσότερες περιοχές, ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά, που απεικόνιζε μια γυναίκα, που έμοιαζε με καλόγρια, με 7 πόδια, σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται, ένα σταυρό γιατί πήγαινε στην εκκλησία και χωρίς στόμα γιατί νηστεύει. Στο τέλος κάθε εβδομάδας, αρχής γενομένης από το Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα, της έκοβαν ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή καρύδι (περιοχή της Χίου), το οποίο τοποθετούσαν μαζί με άλλα. Όποιος το έβρισκε θεωρούνταν τυχερός και γουρλής. Σε κάποιες περιοχές, το έβδομο πόδι το τοποθετούσαν μες στο ψωμί της Ανάστασης και όποιος το έβρισκε του έφερνε γούρι. Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, η κυρά-Σαρακοστή φτιάχνεται από ζυμάρι με απλά υλικά και, κυρίως, πολύ αλάτι για να μη χαλάσει. Εξάλλου, δεν τρωγόταν, αφού χρησιμοποιούνταν ως ημερολόγιο. Αλλού πάλι, την έφτιαχναν από πανί και τη γέμιζαν με πούπουλα. Στον Πόντο, η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που το κρεμούσαν απ’ το ταβάνι και πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα. Εδώ το έθιμο ονομαζόταν “Κουκουράς”, ο οποίος ήταν και ο φόβος των παιδιών! Για το έθιμο της κυρα-Σαρακοστής έχουν γραφτεί οι παρακάτω στίχοι: Την κυρά Σαρακοστή που ‘ναι έθιμο παλιό οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν’ με αλεύρι και νερό. Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι ένα σταυρό μα το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό. Και τις μέρες τις μετρούσαν με τα πόδια της τα επτά κόβαν’ ένα τη βδομάδα μέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά.
Στην τοποθεσία «Μύλοι», έξω από το Περαχώρι της Ιθάκης, υπήρχε ένα αιωνόβιο δέντρο που από παράδοση ονομαζόταν «δέντρο του Λάσκαρη». Ο ιδιοκτήτης του κτήματος παρέλαβε από πάππου προς πάππου ότι το κτήμα αυτό το είχαν αγοράσει από μια οικογένεια Λάσκαρη και ότι η οικογένεια αυτή είχε έναν πρόγονο που μαρτύρησε σε ξένη χώρα. Τα σχετικά με την παράδοση αυτή ξεκαθαρίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’50 – αρχές της δεκ. του ’60. Τότε, στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στο νησί της Λέσβου συνέβησαν μια σειρά από θαυμαστά γεγονότα, έξω από το χωριό Θερμή, ήρθαν στο φως λείψανα Αγίων και ερείπια μοναστηριού. Ο ηγούμενος του μοναστηρίου ονομαζόταν Ραφαήλ. Είχε γεννηθεί στους Μύλους της Ιθάκης το 1410 και το κοσμικό του όνομα ήταν Γεώργιος Λάσκαρης ή Λασκαρίδης. Αυτός ήταν ο απόγονος της οικογένειας Λάσκαρη που μαρτύρησε σε ξένον τόπο όπως ήθελε η θιακή παράδοση, που προαναφέρθηκε. Πριν γίνει. κληρικός, είχε σταδιοδρομήσει στο βυζαντινό στρατό και. έφτασε μάλιστα σε υψηλό βαθμό. Σε ηλικία τριανταπέντε ετών γνώρισε έναν ασκητικό σεβάσμιο ηγούμενο, τον Ιωάννη, ο οποίος τον προσείλκυσε στην εν Χριστώ ζωή με το κήρυγμά του. Κάποια Χριστούγεννα κατέβηκε για να εξομολογήσει και να κοινωνήσει τους στρατιώτες κι έκανε κήρυγμα ότι υπάρχει Θεός, άγιοι, ότι η ζωή συνεχίζεται. Τότε ο αξιωματικός Γεώργιος πίστεψε με όλη του την καρδιά και όταν κατέβηκε πάλι ο γέροντας και λειτούργησε για τα Θεοφάνεια, ο Γεώργιος αποχαιρέτησε τους στρατιώτες και τον ακολούθησε. Έμειναν μαζί στο ασκητήριο του, σε μια σπηλιά, για πέντε χρόνια, χωρίς να το ξέρει κανείς. Ούτε ο πατέρας του, που είχε μείνει μόνος στον κόσμο. Ζούσαν σκληρή ζωή. Κοιμόνταν πάνω στο χώμα και για προσκέφαλο είχαν μια πέτρα. Στο σπίτι του γύρισε μόνο όταν κοιμήθηκε ο Ιωάννης, αλλά δεν μπορούσε να λησμονήσει την ασκητική ζωή. Την ίδια εποχή χειροτονήθηκε ιερέας του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Χάρη στις υψηλές γραμματικές γνώσεις και τα προσόντα του, λαμβάνει σύντομα το οφφίκιο του Πρωτοσυγκέλλου. Στάλθηκε και στο Μορλαί της Γαλλίας για να Λάβει μέρος σε θεολογικές συζητήσεις με τους Δυτικούς. Στην πόλη αυτή γνώρισε το νεαρό Νικόλαο από την Θεσσαλονίκη, που συνδέθηκε πνευματικά με τον Ραφαήλ. Επέστρεψαν μαζί στην Ελλάδα. Ο Ραφαήλ έστελνε το Νικόλαο σε διάφορες περιοχές για να κηρύττει/τον Λόγο του Θεού. Ο ίδιος επισκέφθηκε κατ” επανάληψη την Αθήνα και. κήρυξε στο μνημείο του Φιλοπάππου. Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453), ξεκίνησαν από κάποια ακτή της Αλεξανδρούπολης και. κατέφυγαν και. οι. δύο το 1454 στην ενετοκρατούμενη Λέσβο. Αποβιβάστηκαν στην παραλία της Θερμής και αναζήτησαν κάποιο μέρος για να μονάσουν. Στο χωριό γνωρίσθηκαν με τον προεστό Βασίλειο και το δάσκαλο Θεόδωρο. Εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι της Παναγίας των Καρυών, μαζί με άλλους μοναχούς -που ήδη εγκαταβιούσαν εκεί ή ήρθαν αργότερα. Εννιά χρόνια αργότερα, το φθινόπωρο του 1462 οι Τούρκοι κυρίευσαν την Μυτιλήνη και ολόκληρο το νησί. Πολλοί Χριστιανοί, ταλαιπωρημένοι από την τουρκική καταπίεση, βγήκαν στα βουνά. Οι Τούρκοι υποψιάσθηκαν τότε πως είχαν για κρησφύγετο τους το μοναστήρι. Για να καταπνίξουν την ανταρσία, οι Τούρκοι της Λέσβου κάλεσαν ενισχύσεις από την απέναντι Μικρασία. Οι χωρικοί τότε κατέφυγαν στο μοναστήρι των Καρυών. Ο Άγιος Ραφαήλ λειτούργησε […]
Η Φανουρόπιτα είναι μία νηστίσιμη πίτα της ελληνικής κουζίνας και φτιάχνεται την ημέρα της γιορτής του Αγίου Φανουρίου, 27 Αυγούστου. Την δίνουν στην εκκλησία ως ευλογία. Σύμφωνα με την παράδοση η πίτα αυτή φτιάχνεται για την μητέρα και την αδελφή του Αγίου. Ονομάζεται έτσι από το όνομα του Αγίου Φανουρίου. Αυτό το έθιμο γίνεται από ορισμένους χριστιανούς, ώστε ο Άγιος να φανερώσει σε κάποιον κάποια δουλειά ή κάτι που έχει χαθεί. Επίσης γίνεται και για την υγεία κάποιου και αυτό το έθιμο ξεκίνησε κυρίως από το θηλυκό φύλο.
Τα Άγια Θεοφάνια τα γιορτάζουμε 6 Ιανουαρίου. Όταν έγινε 30 ετών ο Χριστός πήγε στον Ιορδάνη ποταμό για να βαπτιστεί. Από τον μεγάλο ασκητή της ερήμου, τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ο οποίος ονόμαζε τον Χριστό Μεσσία και Λυτρωτή του κόσμου. Κατά τη βάπτιση του Χριστού άνοιξαν οι ουρανοί και κατέβηκε το Άγιο Πνεύμα, σε μορφή περιστεριού και κάθισε πάνω στο Χριστό. Με τη βάφτιση του Κυρίου αγιάστηκε όλη η φύση των υδάτων και με τη βύθιση του στο νερό προανήγγειλε την κάθοδό του στον Άδη και την τριήμερη ένδοξη του Ανάσταση. Μέχρι τα μέσα του τέταρτου αιώνα η εορτή των Θεοφανίων και το ρίξιμο του σταυρού στα ύδατα, συνεορταζόταν μαζί με την εορτή της γεννήσεως του Κυρίου. Ως εορτή της ανθρωπότητας επικράτησε ως ξεχωριστός εορτασμός τους. Και για αυτόν τον λόγο υπάρχει αυτό το έθιμο, που πετάει ο ιερέας τον σταυρό στη θάλασσα για να αγιαστούν τα νερά. Μέχρι και σήμερα παίρνουν μέρος παιδιά και μεγάλοι για να πιάσουν τον σταυρό.